Versterking inkoop van geneesmiddelen door ziekenhuizen

In opdracht van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen heeft SiRM onderzocht op welke manier ziekenhuizen de inkoop van geneesmiddelen kunnen versterken. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in samenwerking en afstemming met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers.

Aan de hand van meer dan 30 interviews, een expertbijeenkomst en deskresearch heeft SiRM een rapport opgesteld. Dit rapport biedt concrete adviezen om geneesmiddelen in te kopen tegen lagere prijzen.

De kosten van geneesmiddelen zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. Met het aflopen van patent van een aantal dure geneesmiddelen liggen er kansen om de groei van geneesmiddelenkosten af te remmen met een sterke inkooporganisatie.

Ziekenhuizen kunnen de inkoop van geneesmiddelen versterken door systematisch de vijf stappen van een effectief inkoopproces te doorlopen in hun eigen ziekenhuis en in de inkooporganisatie waarbij ze mogelijk aangesloten zijn. Daarbij bleek uit de interviews dat bij het doorlopen van deze stappen de volgende drie elementen vooral belangrijk zijn:

1. Medisch specialisten uit het eigen ziekenhuis zijn betrokken bij het formuleren van medisch beleid voor inkoop (stap 1).
2. Betrokkenen in het eigen ziekenhuis moeten geen andere afspraken met verkopers van geneesmiddelen maken nadat het inkoopmandaat aan het inkoopteam van het eigen ziekenhuis of de gezamenlijke inkooporganisatie is afgegeven (stap 2).
3. Frequent spiegelinformatie verstrekken is essentieel bij de implementatie van het inkoopbeleid (stap 5).

Slagkracht is volgens SiRM bepalend voor de optimale schaal van een effectieve inkooporganisatie. De optimale schaal waarop een inkooporganisatie acteert is afhankelijk van het geneesmiddelensegment. De afweging tussen schaal en slagkracht bepaalt de keuze voor de kansrijke inkoopvarianten:

• Een inkoper heeft slagkracht als deze tijdig en materieel voorschrijfvolumes kan verschuiven van het ene naar het andere geneesmiddel. Slagkracht wordt vooral lokaal door medisch specialisten bewerkstelligd. De innovatiekracht van medisch specialisten en apothekers in een individueel ziekenhuis is groter dan die van landelijk wetenschappelijke verenigingen, vooral als het een specialistisch centrum betreft.
• Na slagkracht is schaal Met schaal (mits gecombineerd met slagkracht) versterkt de inkoper zijn onderhandelingspositie. Vooral slagkracht bepaalt de keuze van ziekenhuizen tussen de kansrijke varianten per geneesmiddelensegment. Daarbij blijkt slagkracht belangrijker te zijn dan schaal. Daarnaast is het aandeel van het betreffende segment binnen het totale geneesmiddelenbudget belangrijk.

Ziekenhuizen dienen per geneesmiddelensegment een keuze te maken voor de meest effectieve inkooporganisatie. SiRM stelt per segment twee tot drie kansrijke varianten voor, vooral gebaseerd op slagkracht.

SiRM heeft de volgende rol beschreven voor de zorgverzekeraars, NVZ en de wetenschappelijke verenigingen:

• Zorgverzekeraars kunnen bijdragen aan centrale prijsonderhandelingen voor monopolie geneesmiddelen, hun rol is beperkt bij inkoop van geneesmiddelen in andere drie segmenten Voor de inkoop van oligopolie geneesmiddelen, geneesmiddelen in competitie en multi-source geneesmiddelen.
• De NVZ kan de inkoop versterken door het aanjagen van opschaling van goede voorbeelden door inkoopverbanden en individuele ziekenhuizen en door als klankbord te fungeren voor landelijke initiatieven.
• Wetenschappelijke verenigingen zijn bepalend voor het medisch beleid voor monopolie middelen, daarnaast zijn uitspraken over uitwisselbaarheid essentieel voor het opschalen van goede voorbeelden.