Kaderwetevaluatie Nederlandse Zorgautoriteit
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vervult een belangrijke rol in het zorgstelsel. Zij heeft als taak om de verschillende zorgmarkten te reguleren en er toezicht op te houden. De wettelijke basis hiervoor ligt in de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg). Net als andere zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) wordt de NZa iedere vijf jaar geëvalueerd conform de Kaderwet zbo’s. De voorliggende Kaderwetevaluatie vormt een oordeel over het functioneren van de NZa in de periode van 2018 tot en met 2022. SiRM heeft deze evaluatie uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Het algemene beeld op basis van de evaluatie is dat de NZa in de afgelopen jaren een flinke verbeter- en professionaliseringsslag gemaakt heeft. Er is waardering bij de buitenwereld voor de deskundigheid van de NZa en de toegevoegde waarde die zij levert. NZa-medewerkers zelf zijn intrinsiek gemotiveerd voor hun werk en voelen zich sterk betrokken bij de organisatie. De conclusies en aanbevelingen van deze evaluatie dienen in dat licht te worden bezien.
De toenemende druk op het zorgstelsel door vergrijzing, tekorten op de arbeidsmarkt en budgettaire krapte, vraagt om een sterke autoriteit. Daarom moet de NZa met de invulling van haar taken meegroeien met de maatschappelijke veranderingen. Zij zal moeilijkere afwegingen moeten gaan maken tussen de verschillende publieke doelen van het zorgstelsel en tussen de partijen die hierin een rol spelen. Wij denken dat de gerealiseerde versterkingen verder kunnen worden uitgebreid en beter geborgd. We doen daarvoor meerdere aanbevelingen. De belangrijkste drie daarvan zijn:
Ten eerste adviseren wij om de governance te versterken. Een evenwichtige governance met juiste checks and balances is voor een sterke autoriteit essentieel. Wij concluderen dat de governance kwetsbaar is en de invulling hiervan sterk persoonsafhankelijk was. Daarom adviseren we de NZa om de portefeuilles binnen de RvB evenwichtiger te verdelen. Hiernaast adviseren we om de Audit Adviescommittee en de Raad van Advies samen te voegen tot één intern toezichtsorgaan met ruimere bevoegdheden, en deze te laten benoemen door VWS. Dit orgaan kan een klankbord en effectieve sparringpartner zijn voor de RvB in de bepaling en afbakening van de strategische agenda en de invulling hiervan. Bovendien kan dit orgaan het toezicht van de minister van VWS op de NZa faciliteren.
Ten tweede adviseren we de NZa effectmetingen uit te voeren en ook kwantitatief te rapporteren over de bereikte resultaten van haar strategische agenda. We raden aan om de verantwoordelijkheid hiervoor bestuurlijk te beleggen. De NZa is gedurende de evaluatieperiode bewust een strategischere koers gaan varen. Wij kunnen het effect hiervan niet beoordelen doordat (kwantitatieve) effectrapportages ontbreken.
Daarnaast merken we op dat de managementsturingsinformatie onvoldoende op orde is. Hoewel de bedrijfsvoering gedurende de evaluatieperiode is verbeterd, is deze informatie noodzakelijk om als organisatie beter in control te komen.
