EW magazine ‘Beste ziekenhuizen en klinieken 2021’

SiRM ondersteunt EW met berekeningen voor de publicatie ‘De beste ziekenhuizen en klinieken’ op basis van indicatoren die zijn vastgesteld door het Zorginsituut Nederland. Naast de eindscore die we berekenen voor Nederlandse ziekenhuizen als geheel, berekenen we ook een score voor een aantal geselecteerde ingrepen. In dezelfde analyse vergelijken we niet alleen ziekenhuizen, maar ook klinieken die deze zorg leveren.

SiRM is transparant in hoe de scores voor EW worden berekend. We publiceren jaarlijks een toelichtingsdocument.

SiRM ondersteunt EW bij het onderzoek ‘De beste ziekenhuizen en klinieken 2021’ naar de kwaliteitsindicatoren en andere publiek beschikbare gegevens over Nederlandse ziekenhuizen. Voor het onderzoek zijn kwaliteitsindicatoren geselecteerd, bestaande uit zowel zorginhoudelijke indicatoren als wachttijdgegevens. De zorginhoudelijke indicatoren zijn ingedeeld naar de domeinen effectiviteit, veiligheid en dienstverlening. Samen met de wachttijden bepalen de scores op die drie domeinen de positie in het EW-onderzoek naar Nederlandse Ziekenhuizen.

Dit jaar zijn er ook zeven ingrepen geselecteerd waarbij zowel ziekenhuizen als klinieken die deze zorg leveren in één analyse vergeleken worden. De positie van de organisaties voor een behandeling is bepaald aan de hand van zorginhoudelijke indicatoren over de behandeling. De methodiek is gelijk aan de berekening van scores voor ziekenhuizen als geheel. Over de volgende zeven ingrepen wordt de kwaliteit van zorg voor ziekenhuizen en klinieken vergeleken:

• Gewichtsverminderende operaties bij morbide obesitas
• Operaties bij een vernauwde halsslagader
• Staaroperatie
• Heupprothese
• Knieprothese
• Behandeling bij borstkanker
• Behandeling van veneuze ziekten

Eindscore: Bollensystematiek verdeelt de totale groep in vieren

De eindscore van een ziekenhuis of kliniek wordt uitgedrukt in één tot vier bollen. De bollen zijn een weergave van de score van de organisatie ten opzichte van het gemiddelde van Nederland. De uitslag kwalificeert ziekenhuizen dus niet als ‘slecht’ of ‘goed’ in absolute zin.

Selectie van indicatoren: Doe wat je doet goed!

We hebben dit jaar dezelfde selectiemethode toegepast als in 2020. We nemen zoveel mogelijk indicatoren mee zonder vooraf te selecteren. Op deze manier scoren ziekenhuizen op alle zorg waar indicatoren voor zijn aangeleverd en worden ze vergeleken met andere ziekenhuizen die een bepaalde behandeling uitvoeren. Voor indicatoren die niet zijn aangeleverd (doordat bijvoorbeeld deze zorg niet geleverd wordt), worden ziekenhuizen niet bestraft.

In de selectie zijn alleen indicatoren opgenomen die gericht zijn op medisch specialistische of ziekenhuisbrede zorg en die door tenminste 20 ziekenhuizen zijn aangeleverd. Daarnaast moet duidelijk zijn of een hogere waarde betere of juist slechtere kwaliteit vertegenwoordigt. De indicatoren bestaan ook dit jaar voornamelijk uit structuurindicatoren.

Methode van onderzoek

In dit onderzoek worden indicatoren met tekstuele antwoorden gecombineerd tot samengestelde indicatoren met behulp van zogenaamde rekenregels. De samengestelde indicatoren worden eerst geschaald naar een uniforme schaal (z-score). De score wordt niet beïnvloed door het niet aanleveren van gegevens. De z-scores van alle indicatoren worden vervolgens gewogen bij elkaar opgeteld. De verhouding in gewicht tussen structuur-, proces- en uitkomstindicatoren zijn samen met Elsevier vastgesteld op 1:1,5:2.

Voor indicatoren waarbij toeval een rol speelt, houden we rekening met de statistische betrouwbaarheid. Afhankelijk van de grootte van dit betrouwbaarheidsinterval wordt de reguliere score voor het domein effectiviteit van een ziekenhuis met een halve bol verhoogd dan wel verlaagd. Alleen binnen het domein effectiviteit kan toeval een rol spelen.

De scores op de domeinen ‘veiligheid’ en ‘effectiviteit’ zijn gebundeld in een score voor medische zorg. De scores op wachttijden en het domein ‘dienstverlening’ in een score op patiëntgerichtheid. De scores voor medische zorg en patiëntgerichtheid bepalen samen de totaalscore voor de ziekenhuizen als geheel. Bij de vergelijking van ziekenhuizen en klinieken worden geen subscores medische zorg en patiëntgerichtheid berekend. Er wordt één score bepaald op basis van de relevante zorginhoudelijke indicatoren van een behandeling.

Financiële gegevens

Naast de eindscore op kwaliteitsindicatoren brengen we ook de financiële situatie van ziekenhuizen in kaart op basis van vijf indicatoren. Deze zijn berekend met gegevens uit de (enkelvoudige) jaarrekeningen die door SiRM zijn verzameld en geanalyseerd. De financiële situatie van de ziekenhuizen wordt bekeken op twee assen:

• de financiële situatie op de lange termijn (solvabiliteit) en
• op de korte termijn (de andere vier indicatoren).

Ziekenhuizen die in een relatief lage winst hebben, bijvoorbeeld door investeringen in nieuwbouw, worden op deze manier niet gelijk afgestraft. Op basis van de behaalde score op de korte termijn (optelsom van de vier indicatoren: bedrijfsresultaat, EBITDA marge, ICR en Debt/EBITDA) krijgen de ziekenhuizen een aantal ‘sterren’ voor de financiële situatie op de korte termijn, waarbij 1 ster de laagst en 3 sterren de hoogst mogelijke score is. De financiële situatie op de lange termijn wordt bepaald aan de hand van de solvabiliteit. Ook hier geldt dat 1 ster de laagste en 3 de hoogste score is. Op basis van het aantal sterren op de korte en lange termijn wordt de eindscore bepaald.