Analyse te vermijden sterfte door concentratie van zorg acht ingrepen
Concentratie van acht onderzochte ingrepen kan leiden tot een daling van ongeveer zestig sterftegevallen. We verwachten een totale impact van concentratie van meer dan 200 vermeden sterftegevallen omdat er veel meer ingrepen zijn waarvoor concentratie relevant is.
We hebben de verwachte sterfte berekend voor de mate van concentratie van acht ingrepen waaronder operaties aan de halsslagader en bij slokdarmkanker. Daarbij gebruikten we ruim zeventig wetenschappelijke studies naar het verband tussen het jaarlijks aantal ingrepen per ziekenhuis en de verwachte sterfte. Deze artikelen laten allemaal bij hogere volumes een lagere sterftekans zien. Die verlaging gaat door tot volumes ver boven de huidige Nederlandse normen. We pleiten dan ook voor verhoging daarvan.
Ons model verhoogt stapsgewijs de concentratie, met per stap zo min mogelijk toename van reistijd. Het resultaat hiervan is dat we met gemiddelde reistijdtoename van twintig minuten ongeveer honderd sterftegevallen minder verwachten. Twee derde hiervan wordt al bereikt met zeven minuten extra reistijd. Vervolgens is gecorrigeerd voor de zestig procent lagere sterftekans bij de onderzochte ingrepen in Nederland.
Om hogere kwaliteit van zorg en lagere sterfte te bereiken, moeten wetenschappelijke verenigingen de minimumnormen verhogen. Die liggen nu veelal op twintig tot vijftig ingrepen per centrum per jaar terwijl kwaliteitsverbetering doorgaat bij hogere volumes. Bovendien ligt een norm per team in plaats van per ziekenhuis meer voor de hand.
In Nederland is verdere concentratie van complexe zorg goed mogelijk. De huidige concentratie gaat niet veel verder dan enkele malen de minimumnorm. Er is de afgelopen jaren nauwelijks verder geconcentreerd. De lagere sterftekans weegt ruimschoots op tegen extra reistijd. Er is na concentratie nog voldoende concurrentie; mogelijk neemt die zelfs toe. Ook op andere kwaliteitsmaten verbetert de zorg waarschijnlijk bij verdere concentratie. Bovendien draagt concentratie bij aan efficiëntie, al zijn er wel transitiekosten en weerstand. In de praktijk van concentratie moet rekening gehouden worden met voor- en nazorg en bestaande infrastructuur.
