Geschiktheid zorgbundels voor drie aandoeningen in de heelkunde
De NZa verkent samen met veldpartijen of zorgbundels als bekostigingsinstrument ontwikkeld kunnen worden voor specifieke aandoeningen. De NZa vroeg SiRM in dit kader om landelijke partijen te begeleiden bij het verkennen van de meerwaarde van zorgbundels voor drie aandoeningen in de heelkunde. We concluderen dat zorgbundels voor darmkanker en etalagebenen geen passend middel lijken. Voor heupfractuur zou een zorgbundel versneld ontslag naar grz kunnen stimuleren.
De NZa zoekt naar alternatieve manieren van bekostiging van passende zorg en verkent in dit kader samen met veldpartijen of zorgbundels verder ontwikkeld kunnen worden voor specifieke aandoeningen. Met een zorgbundel worden contractafspraken gemaakt over een integraal pakket aan zorg voor een bepaalde aandoening of patiëntengroep. Zorgaanbieders krijgen een bedrag per zorgbundel in plaats van per individuele (of set van) verrichting(en).
Als onderdeel van de verkenning startte de NZa een leertraject rond drie heelkundige aandoeningen – darmkanker, etalagebenen en heupfractuur – welke werden geselecteerd door de NZa in samenwerking met de NVvH. De NZa vroeg SiRM om dit leertraject samen met landelijke partijen te begeleiden, om de meerwaarde van zorgbundels te verkennen. En om de vormgeving van zorgbundels, en de gevolgen daarvan voor de meerwaarde, te concretiseren. Ook vroeg de NZa SiRM om te reflecteren op het leertraject en de geleerde lessen vast te leggen.
We hebben in het leertraject ruim twintig interviews afgenomen, achttien werkgroepen en vier aandoeningsoverstijgende stuurgroepbijeenkomsten georganiseerd en daarnaast deskresearch uitgevoerd. We (SiRM) concluderen op basis van de inbreng uit de interviews, werkgroepen en stuurgroepen, aangevuld met deskresearch en ervaringen uit andere projecten dat voor één van de drie aandoeningen, namelijk heupfractuur, een zorgbundel een passend middel zou kunnen zijn om de geïdentificeerde kansen in het zorgpad te realiseren.
Zorgbundels lijken voor darmkanker en etalagebenen geen passend middel. Voor darmkanker zijn nauwelijks kansen geïdentificeerd waarvoor het inzetten van een zorgbundel helpend is. Voor etalagebenen lijkt een zorgbundel geen passend bekostigingsinstrument voor de realisatie van de geïdentificeerde kansen. De volgens de werkgroep haalbare ontwerpen voor zorgbundels voor etalagebenen bevatten maar een klein deel van de genoemde kansen. Bovendien kunnen deze kansen naar verwachting op een eenvoudigere manier worden gerealiseerd dan met een zorgbundel.
Voor heupfractuur zou een zorgbundel versneld ontslag naar grz kunnen stimuleren. Een zorgbundel kan barrières in de bekostiging wegnemen die de realisatie van versneld ontslag naar grz nu belemmeren. De introductie van een zorgbundel leidt echter niet vanzelf tot de realisatie van versneld ontslag. Naast genoemde barrières bestaan er namelijk andere belemmeringen die verschuiving van zorg nu in de weg staan en niet door een zorgbundel worden opgelost. Ook zijn het organisatorisch ontwerp en de implementatie van een zorgbundel complex. Wij bevelen daarom aan om, bij een eventuele regionale vervolgstap, het organisatorisch ontwerp eerst op papier uit te werken alvorens een pilot te organiseren.
De meeste deelnemers vonden het verkennen van de geschiktheid van zorgbundels voor drie aandoeningen in de heelkunde een waardevol leertraject. Het traject leverde bovendien lessen op voor de toekomst. Voor de start kan uitgebreider nagegaan worden of aandoeningen passen bij zorgbundelbekostiging. Ook kan het doel vanaf het begin duidelijker geformuleerd en gecommuniceerd worden. Ten slotte kan in dergelijke trajecten bewuster en tijdiger nagedacht worden over wie waarover bevraagd wordt: artsen over het zorgpad en in- en verkopers van zorg over de geschiktheid van een bekostigingsinstrument in de praktijk.
