Tussentijdse evaluatie van de geneesmiddelenvisie van VWS
In opdracht van VWS voerde SiRM een ex durante (tussentijdse) evaluatie van de geneesmiddelenvisie uit. Die was zowel gericht op het effect tot op heden als op aanbevelingen voor aanscherping van het beleid. Ook deden we een aanzet voor indicatoren voor het meten van de doeltreffendheid van het geneesmiddelenbeleid. We concludeerden dat drie jaar na publicatie van de geneesmiddelenvisie het laag hangend fruit geplukt is, maar dat het nu tijd is voor het hoger hangend fruit. De minister heeft onze aanbevelingen grotendeels overgenomen.
Het ministerie van VWS is in 2018 een pilot ‘Lerend evalueren’ gestart met als doel werkendeweg het inzicht in kwaliteit en effect van het beleid te verbeteren. Het betreft een nieuwe manier van evalueren met aandacht voor zowel verantwoorden als leren. Als onderdeel van de pilot heeft VWS adviesbureaus SiRM en Common Eye gevraagd een ex durante (tussentijdse) evaluatie van de geneesmiddelenvisie uit te voeren. Begin 2016 publiceerde toenmalig minister Schippers deze visie waarin het toegankelijk houden van innovatieve geneesmiddelen tegen aanvaardbare prijzen centraal staat.
We doorliepen een kort-cyclisch proces met veldpartijen en hun achterbannen, andere overheidsinstanties en VWS. We hebben daartoe in een periode van acht maanden interviews gevoerd, een online vragenlijst verstuurd, zogenaamde spiegel- en reflectiesessies georganiseerd en deskresearch uitgevoerd. SiRM is gedurende het proces begeleid door een commissie bestaande uit medewerkers van verschillende directies van VWS en Financiën en een onafhankelijk expert (Dr. A.W. Broekmans) en voorzitter (Prof. dr. J.P. Mackenbach).
We constateerden dat drie jaar na het publiceren van de visie het laag hangend fruit geplukt lijkt. De visie heeft geleid tot actiebereidheid bij veldpartijen en de druk richting de farmaceutische industrie vergroot. De prijzen van innovatieve geneesmiddelen zijn in bepaalde mate teruggedrongen en gepast gebruik staat op de agenda. Het is halverwege de beleidsperiode tijd voor het hoger hangend fruit: duurzame oplossingen voor maatschappelijk onaanvaardbare prijzen en het bewerkstelligen van gepast gebruik. Daar horen aanvullende indicatoren bij om de effecten van de visie in 2022 te kunnen meten.
Toenmalig minister Bruins heeft op 2 juli 2019 de beleidsreactie op de evaluatie van de geneesmiddelenvisie aan de Tweede Kamer gestuurd. De minister geeft daarin aan dat hij de aanbevelingen van SiRM over inkoop van innovatieve geneesmiddelen en onderzoek naar gepast gebruik meeneemt bij de nadere koersbepaling van de geneesmiddelenvisie.
