Sneller behandeld worden? Wachttijden vergelijken loont.
Het loont voor patiënten om wachttijden te vergelijken voor de behandeling van staar. De plaat van deze maand laat zien dat voor elke locatie waar de wachttijd voor een staaroperatie meer dan drie maanden bedraagt, er een locatie binnen een half uur rijden is met een kortere wachttijd. Deze verschillen hangen niet samen met gemeten kwaliteitsindicatoren. Oftewel, de patiënt kan sneller behandeld worden met dezelfde kwaliteit. Het is dus de moeite waard om bij een doorverwijzing te zoeken naar een locatie met een kortere wachttijd.
Jaarlijks worden er in Nederland op zo’n 135 locaties van 90 verschillende zorgaanbieders ongeveer 170.000 staaroperaties uitgevoerd, zowel in ziekenhuizen als in zelfstandige behandelcentra. Uitstel van een staaroperatie brengt geen directe gezondheidsrisico’s met zich mee. De kwaliteit van leven is bij slecht zicht wel aanzienlijk minder. Daarnaast brengt staar andere risico’s met mogelijke ernstigere gevolgen met zich mee, zoals verhoogde kans op vallen of verkeersongevallen.
Links op de plaat van de maand, een kaart van Nederland, staat een bol voor iedere locatie waar staaroperaties worden uitgevoerd. De kleuren geven de wachttijden per locatie weer voor een initiële staaroperatie: Hoe donkerder de bol, hoe langer de wachttijd voor de operatie*. Een witte bol betekent een wachttijd korter dan 1 maand, de meeste donkerblauwe bol een wachttijd langer dan 3 maanden. Rechts staan per locatie met een wachttijd langer dan drie maanden (verticale as) alle locaties die een kortere wachttijd hebben binnen een reistijd van 35 minuten rijden (horizontale as). De plaat laat zien dat bij elke donkerblauwe bol altijd een bol uit één van de eerste drie categorieën (wachttijd van 2 maanden of korter) in de buurt ligt. Voor elke locatie met een wachttijd langer dan 3 maanden is er binnen een halfuur rijden een andere locatie met een wachttijd korter dan 2 maanden. In de Randstad is dit vaak zelfs een locatie met een wachttijd korter dan een maand.
Het vergelijken van verschillende locaties en bewust(er) kiezen loont voor patiënten: de patiënt kan sneller worden behandeld terwijl de kwaliteit niet lager is. Locaties met kortere wachttijden scoren namelijk niet lager op kwaliteitsindicatoren. Dit blijkt uit de vergelijking tussen de wachttijden met de kwaliteitsscores in het onderzoek ‘Beste Ziekenhuizen en Klinieken 2022’ dat SiRM jaarlijks voor Elsevier Weekblad uitvoert. In dat onderzoek zijn ziekenhuizen en klinieken voor zes behandelingen, waaronder staaroperaties, vergeleken op kwaliteitsscore. De scores voor kwaliteit zijn gebaseerd op kwaliteitsindicatoren verkregen via Zorginzicht. Dat locaties met een korte wachttijd niet lager scoren op kwaliteitsindicatoren is een extra reden om te kijken naar een locatie in de buurt met een kortere wachttijd voor een staaroperatie.
Het vergelijken van verschillende locaties en bewust(er) kiezen kan ook leiden tot kortere wachtlijsten op andere locaties. Locaties met een korte wachttijd zijn over het algemeen niet locaties met weinig behandelplekken en zullen daarom in staat zijn een deel van de wachtende patiënten over te nemen. Deze verschuiving van patiënten resulteert in een meer gelijkmatige verdeling van wachtende patiënten.
* De wachttijdgegevens voor initiële staaroperaties (eerste staaroperatie van een patiënt) zijn verkregen via de NZa, waar we uit zijn gegaan van de gemiddelde wachttijd in dagen over de periode januari 2022 tot en met september 2022. Latere maanden waren op het moment van het onderzoek nog niet beschikbaar.
